Rewolucja w budownictwie społecznym – jest projekt ustawy

Projekt nowelizacji ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa trafił do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji publicznych. To pierwszy etap rewolucyjnych zmian w sektorze wsparcia społecznego i komunalnego budownictwa mieszkaniowego. Już w tym roku limit finansowania z budżetu zwiększy się z 1 do 5 mld zł.

Projekt zakłada m.in. podwyższenie w 2024 i 2025 r. maksymalnego limitu wydatków budżetu państwa na program Budownictwa Społecznego i Komunalnego (BSK) – obecnie limit roczny wynosi 1 mld zł oraz ustalenie limitu wydatków na program w latach 2026-2030 (stopniowy wzrost wydatków, docelowo w 2030 r. w wysokości 10 mld zł).

Natomiast w zakresie programu Społecznego Budownictwa Czynszowego (SBC) projekt zakłada wydłużenie o 1 rok aktualnie obowiązującego programu, który według obowiązujących regulacji kończy się w 2024 r. z jednoczesnym zwiększeniem budżetu programu z 4,5 mld zł na 7 mld zł (środki BGK). Proponowanemu zwiększeniu budżetu programu SBC ze strony BGK ma towarzyszyć wzrost wydatków budżetowych na dopłatę do preferencyjnego oprocentowania.

Zmiany w programie BSK

Najważniejsze zmiany w programie BSK to:

• Podwyższenie w 2024 i 2025 r. maksymalnego limitu wydatków budżetu państwa, do wysokości których może zostać zasilony Fundusz Dopłat z przeznaczeniem na program BSK oraz zagwarantowanie środków budżetowych na ten cel do 2030 r.
• Wydłużenie okresu do 25 lat (obecnie 15 lat) po jakim mogą zostać wyodrębnione na własność komunalne lokale mieszkalne utworzone z wykorzystaniem finansowego wsparcia udzielonego w ramach programu BSK. Zaproponowano także, aby po upływie tego okresu ewentualna sprzedaż mogła nastąpić wyłącznie po cenie rynkowej (bez bonifikaty), a uzyskane środki przeznaczane były na tworzenie nowego lub modernizację istniejącego zasobu gminy.
• Zmodyfikowana zostanie procedura priorytetowego rozpatrzenia wniosku o finansowe wsparcie złożonego w Banku Gospodarstwa Krajowego przez beneficjenta finansowego wsparcia w ramach programu. Priorytetem objęte zostaną inwestycje współfinansowane ze środków KPO oraz współfinansowane kredytem w ramach programu SBC – jednak bez udziału ministra czyli wyłącznie na podstawie obiektywnych i jednoznacznych przesłanek.

Ułatwienia dla TBS

Zgodnie z projektem, przywrócone zostanie dotychczasowe brzmienie przepisu art. 10 ust. 5 ustawy o gospodarce nieruchomościami (tj. sprzed nowelizacji, która weszła w życie 31.08.2023 r.). W konsekwencji, spod przepisów o pomocy de minimis wyłączone zostaną inne niż sprzedaż na rzecz użytkownika wieczystego gruntu wykorzystywanego do prowadzenia działalności gospodarczej, czynności z zakresu gospodarki nieruchomościami, w tym w m.in. wnoszenie nieruchomości aportem do spółek komunalnych (np. TBS).

Głównym beneficjentem zmiany będą gminy oraz utworzone przez nie spółki, które realizują m.in. zadania związane z zaspokajaniem potrzeb mieszkaniowych społeczności lokalnej (np. TBS-y). Do spółek tych wnoszone są bowiem w formie aportu nieruchomości, na których następnie realizowane są inwestycje mieszkaniowe.

Zmiany w programie SBC

Najważniejsze zmiany to:

• Przywrócenie przepisów o całkowitym zakazie wyodrębniania na własność lokali wybudowanych w ramach programu SBC.
• Zwiększenie udziału czynnika społecznego w sprawowaniu nadzoru nad TBS/SIM, poprzez wprowadzenie zmiany obligującej gminę lub gminy, na których obszarze działa TBS/SIM, do wprowadzenia swoich przedstawicieli do składu rady nadzorczej spółek, w liczbie określonej w umowie albo statucie TBS/SIM, nie mniejszej niż jeden.
• Wydłużenie o 1 rok aktualnie obowiązującego programu SBC, który według obowiązujących regulacji kończy się w 2024 r. z jednoczesnym zwiększeniem budżetu programu z 4,5 mld zł na 7 mld zł (środki BGK).

Miejsca parkingowe bez centralnego planowania

Projekt zakłada też zmiany w specustawie mieszkaniowej i rezygnację z określania na poziomie krajowym minimalnego współczynnika liczby miejsc postojowych przewidzianych do realizacji w ramach inwestycji mieszkaniowe. Oznacza to powrót do zasad obowiązujących przed 2023 r.

Zmiany dla rzeczoznawców majątkowych

W ustawie o gospodarce nieruchomościami zakłada się wprowadzenie przepisu określającego nową formę świadectwa nadania uprawnień zawodowych w zakresie szacowania nieruchomości. Będzie to spersonalizowana dwustronna karta identyfikacyjna. Kolejną zmianą jest udostępnienie tego dokumentu w aplikacji mobilnej mObywatel.

Co więcej, fotografia rzeczoznawcy majątkowego (w przypadku osób posiadających obywatelstwo polskie) pobierana będzie z Rejestru Dowodów Osobistych (RDO), a nie jak dotychczas załączana przez kandydatów na rzeczoznawców majątkowych do wniosku o nadanie uprawnień.

Inne rozwiązania i terminarz

Projekt ustawy obejmuje również inne rozwiązania dostosowujące regulacje dot. procesu inwestycyjnego, przede wszystkim w zakresie budownictwa komunalnego oraz zaspokajania potrzeb mieszkaniowych gospodarstw domowych, do obecnych uwarunkowań prawnych oraz eliminujących wątpliwości interpretacyjne.

Zgodnie z założeniami, przepisy nowelizowanej ustawy wejdą w życie w III kwartale 2024 r. Projektowane przepisy mają siedmioletni horyzont czasowy.

Realizacja programu BSK na podstawie projektowanych przepisów będzie odbywać się w latach 2024-2030, zaś programu SBC w latach 2024-2025.